Goede avond profesoren, studenten, en ouders,
het is een grote eer om jullie vandaag toe te spreken. Ik wil de faculteit bedanken voor deze uitnodiging, wat de nodige dosis stress heeft bezorgd de laatste weken. In de uitnodiging stond dat het tien jaar geleden is, dat ik aan die kant van de zaal zat (tien jaar!), en dat ik een originele studente was. Wat ik begrijp als een verbloeming voor roekeloos, want ik heb wel eens tegen de schenen van de regels getrapt. Ik was de eerste student in deze faculteit die op Erasmus is gegaan; een toen nog onbestaand programma. Zonder connecties met de faculteit van Bologna ben ik voor één jaar in Italië gaan studeren, tot de irritatie van sommige professoren. Ik neem dan ook deze kans om mij te excuseren voor mijn roekeloos gedrag. Ik heb mijn thesis geschreven met een beurs voor de studenten sociologie, waarvoor ik een paar maanden onderzoek in India heb gedaan. De professoren vroegen zich af of dit eigenlijk wel een thesis filosofie was, maar uiteindelijk heb ik hun enthousiasme kunnen winnen. Ik heb soms wel wat durf, maar toen ik de vraag kreeg om hier te komen spreken, was mijn eerste reactie: nee. Ik ga niet op dat podium staan. En had de faculteit mij dit een jaar eerder gevraagd, dan had ik vermoedelijk geweigerd. Ik geloofde dat op een podium gaan staan niets voor mij was; wat wel vaker voorkomt bij studenten – en professorengeschiedenis en wijsbegeerte. We zitten graag met ons hoofd in de boeken. Ik ben hierin geen uitzondering. Wat gebeurde er dan dit jaar wat een verandering teweeg heeft gebracht? Ik werd opgenomen in het ziekenhuis voor nierfalen en kwam in de dialyse stoel terecht; en sindsdien sta ik op de wachtlijst voor een niertransplantatie.
Daarvoor woonde ik Mumbai in India waar ik werkte voor een lokale NGO als educatieve trainer. Ik was medeverantwoordelijk voor het opzetten van een platform waar universiteitsstudenten les geven aan kinderen in de sloppenwijken. Het was geen fijn vooruitzicht om die dynamische omgeving om te ruilen voor de dialyse stoel.
Vreemd genoeg is ziek worden een van de beste dingen die mij overkomen is; hoe cliché dat ook mag klinken. Het heeft me de kans gegeven om mijn manier van in het leven staan te onderzoeken. Want voor ik ziek werd, had ik veel overtuigingen. Ik geloofde dat ik jong en gezond zou blijven, ik geloofde dat ik succesvol moest zijn, ik geloofde dat ik mijn kwetsbaarheid moest verbergen, en ik geloofde dat ik de dingen alleen moest kunnen. Deze overtuigingen verschaften mij identiteit, tot ik ziek viel. En niet meer kon rekenen op mijn oude manier van in het leven staan, want ik was ziek, Ik was niet succesvol, ik was kwetsbaar, en ik had hulp nodig.
Ik werd geconfronteerd met een diepgewortelde angst. Wat was deze angst? Toen ik acht jaar oud was, kreeg ik van een educatie-specialiste te horen: je bent dom. En tegen mijn moeder: uw dochter is niet goed genoeg in rekenen. Ze is niet goed genoeg om gewoon onderwijs te volgen. Mijn moeder luisterde niet naar die vrouw, en liet me gewoon school volgen, maar bij mij was er een zaadje gepland. Het zaadje loser en ik was op een missie om te voorkomen dat die veronderstelling- niet goed genoeg- uit zou komen. Hard werken en niet te hoog mikken was mijn formule om het falen voor te zijn.
Maar falen vermijden doet meer pijn dan falen zelf. Of beter: de gevolgen van falen vermijden zijn groter dan die van het falen zelf. Inkapselen in de comfortzone geeft de indruk van veilig te zijn, maar het is een tijdelijke constructie en kan bij één grote schud van de realiteit omver geworpen worden.
Dat is mij overkomen. Nierfalen is met de twee voeten in het falen gaan staan, en ik ben hier vandaag, om te spreken als een ambassadeur van het falen. Ondanks mijn verzet om op een podium te gaan staan ben ik hier, vanuit toewijding aan mezelf. Om te spreken voor diegene die zich soms niet goed genoeg voelen.
Voor diegene die bang zijn om te falen. Een aantal redenen waarom falen niet eenzijdig negatief bestempeld moet worden, maar belangrijk is in onze ontwikkeling:
Het maakt je sterker. Het bevrijd je van je angst om te falen; het is gebeurd en ik heb het overleefd. Ik verwijs naar de woorden van JK Rowling, de moeder van de Harry potter boeken, die voor ze succesauteur werd in armoede leefde: “Rock bottom became the solid foundation on which I rebuilt my life.” De harde vloer wordt jouw solide basis van waaruit je jezelf kan heruitvinden, en met minder angst om te verliezen.
Het maakt ons nederig. In ons falen zijn we gelijk. De kinderen waar ik mee werkte in India kwamen van vreselijk arme achtergronden. Zij hadden weinig, maar zij sprongen voor de kansen die wij hen gaven, met een openheid en hartelijkheid. Zij hebben mij, een geprivilegieerde Europese vrouw van de eerste seconde in hun gemeenschap ontvangen. Wat ons verbond was niet succes maar kwetsbaarheid. We zaten samen in een tinnen hut bij extreem hoge temperaturen, op sommige dagen was er geen elektriciteit. Niemand was daar een autoriteit, we moesten allemaal opnieuw leren.
Door te falen ontdek je je eigen stem. Twee vogels zingen niet hetzelfde; het doet pijn om iemand anders zijn lied te zingen. Succes is geweldig maar in succes kom je jezelf niet tegen. Doorheen het proces van falen, van vallen en opstaan, vinden we onze eigen stem
En tot slot, door te falen leren we beter omgaan met de realiteit van de tijdelijkheid In de huidige maatschappij heerst er een grote toewijding aan het najagen van succes en materiële overdaad. Een toewijding aan het geloof in de accumulatie en vooruitgang. Het op de pied de stal zetten van het ego, dat verslaafd geraakt aan positieve impulsen en niet meer om kan met de ervaring van verlies. Succes is ontzettend belangrijk in onze ontwikkeling. Maar wanneer succes ons ankerpunt wordt, dan maakt het ons bijzonder kwetsbaar, omdat het ons ontnomen kan worden.
Ik pleit voor de overgave aan iets anders. De overgave aan het feit dat we over bepaalde dingen geen controle hebben, zoals ziekte en ouderdom. Een erkenning van het bestaansrecht van iets groter dan onszelf. Ik noem dit de toewijding aan het levensproces. Hier begrijpen we onszelf als voortdurend in beweging, zoals het leven en gaan we ons niet volledig identificeren met het slagen of falen van een onderneming. Ik omschrijf dit als een houding van nieuwsgierige openheid waar een nieuwe kans niet op voorhand ingevuld wordt door een angstprojectie.
We zitten hier in een ruimte vol jonge mensen die zich ergens voor ingezet hebben, en die ondanks een aantal belemmeringen de eindstreep hebben bereikt. Dit kon enkel als je openstond voor de ervaring. Door niet te luisteren naar een angstprojectie, maar door een sprong te nemen in het onbekende. Dit is geen plaats waar het geconditioneerde intellect kan gaan. En hier wil ik benadrukken hoe uitzonderlijk het is dat jullie voor een studie hebben gekozen die een creatieve geest vereist. Een geest die de geconditioneerde ideeën onderzoekt. Dit is uiterst belangrijk in een tijd van imitatie, van xenofobie en polarisatie. Een tijd waar mensen een splitsing ervaren tussen een leven online en een leven offline. Een tijd van individualisering en vereenzaming. Jullie denkkaders zijn belangrijk. Jullie kunnen vanuit een heel andere context denken, creatief nadenken, en dit is een krachtige basis, ongeacht welke sector je ook ingaat. Wij hebben niet een zoveelste hippe app nodig. Een zoveelste product dat voor afleiding en tijdelijke verzadiging zal zorgen.
De wereld is niet wat er in Silicon Valley, Londen, of New York gebeurt, maar hoe we er iets van proberen te maken in de buurten die haast nooit in de spotlights komen.
Wij hebben denkers nodig die veronderstellingen ondervragen en daarmee naar buiten durven komen. Wij zijn geen generatie die in grote huizen zullen wonen; we zullen onze manier van leven moeten heruitvinden. En ik juich dat toe. Want in dit deel van de wereld, is de beperking de bevrijding. Het was mede dankzij deze studie, waar er op gehamerd werd de dingen te ondervragen, die de basis heeft gelegd voor wat ik vandaag doe: coaching geven gebaseerd op een proces van ondervraging En ik nodig jullie uit om dit najaar een overtuiging over jezelf te identificeren waar je angst rond ervaart, en die te ondervragen. En je zal zien dat er barsten in die overtuiging zullen komen. Tien jaar geleden, zat ik aan de andere kant van deze zaal, waar jullie nu zitten. Het is een korte wandelafstand naar dit podium, zelfs geen minuut. En het nam mij tien jaar. Wacht niet voor jouw volgende uitdaging. De uitdaging zelf is onschuldig. Het is wat we er over geloven dat het een eindeloze afstand maakt om te overbruggen. Jullie hebben een geweldige basis om de professionele wereld in te stappen; blijf jullie eigen richting ingaan. Ik wens jullie heel veel succes en een prachtige toekomst. En dat jullie bij ieder falen nog meer zullen schijnen. Dank u.
Eerder gepubliceerd op de website van de Universiteit Antwerpen:
https://www.uantwerpen.be/nl/onderwijs/opleidingsaanbod/master-wijsbegeerte/opleidingsinfo/